indywidualne mistrzostwa świata (IMŚ)


Pierwsze Indywidualne Mistrzostwa Świata (IMŚ), pod patronatem FICM (poprzedniczka FIM), przeprowadzono w 1936 roku. Poprzedziły je organizowane w latach 1929-1935 turnieje pod nazwą "Star Championship", prowadzone pod patronatem angielskiego dziennika "The Star". Zawody rozgrywano na torach Wielkiej Brytanii. Na początek ze względu na zbyt dużą różnicę w poziomie zawodników odbyły się dwie równoległe edycje.. W brytyjskich zawodach wygrał Roger Frogley, a w turnieju z obsadą australijsko-amerykańską najlepszy okazał się Australijczyk Frank Arthur. Ci dwaj zawodnicy zostali uznani za najlepszych na świecie. W 19360 roku w piętnastu turniejach eliminacyjnych wyłoniono finałową dwunastkę, która wzięła udział w zawodach na stadionie Wembley. Ścigano się wówczas po trzech zawodników w każdym biegu, a zwycięzcą został Victor Huxley z Australii. Kolejnymi zwycięzcami tych nieoficjalnych jeszcze mistrzostw świata byli:
    1931 - Ray Tauser (USA)
    1932 -
Eric Langdon (Anglia)
    1933 - Tom Fardon ( Anglia)
    1934 - Jack Parker (Anglia)
    1935 - Frank Charles (Anglia)

W pierwszych oficjalnych IMŚ rozgrywanych wg regulaminów brytyjskich, udział wzięli zawodnicy dwunastu państw. Finałowe zawody zostały poprzedzone eliminacjami. Obowiązujące wówczas przepisy przewidywały, że zawodnicy przystępowali do decydującej rozgrywki z punktami bonusowymi , których ilość wynika z wyliczenia: punkty zdobyte w eliminacjach, wyrażone w procentach zdobytych punktów, dzielone przez siedem i zaokrąglone do pełnej liczby. Zasady te obowiązywały do 1938 roku. W 1939 roku rozegrano wszystkie eliminacje, wyłoniono finalistów, ale wybuch II wojny światowej sprawił, że do wyłonienia indywidualnego mistrza świata na ten rok nie doszło.

Mistrzostwa wznowiono w 1949 roku, były one do połowy lat pięćdziesiątych kontrolowane przez brytyjską federację. Duże zmiany nastąpiły w 1956 roku. Były one efektem prac wyłonionej na kongresie FIM w Paryżu w 1955 roku komisji, która opracowała plan i regulamin mistrzostw na następny rok. Wprowadzono eliminacje dla zawodników strefy kontynentalnej i krajów skandynawskich, którzy w finale kontynentalnym walczyli o w cztery miejsca dające awans do finału światowego. Wiosna 1956 roku, na Kongresie FIM w Oslo z inicjatywy Polski i Norwegii powołano podkomisję, przekształconą z czasem w Komisję Wyścigów Torowych (CCP), w której działał aktywnie jako przedstawiciel PZM Władysław Pietrzak. Komisja ta opracowała i wprowadziła w życie regulamin sportu żużlowego, który niemal w niezmienionej formie przetrwał przez dziesiątki lat. Dzięki pracom Komisji, FIM przejęła pełną inicjatywę i kontrolę nad rywalizacją o tytuł IMŚ.

Na przestrzeni lat zmieniały się zasady wyłaniania finalistów IMŚ, wynikało to najczęściej z różnicy w poziomie sportowym zawodników z różnych stref. Do 1994 roku, z wyjątkiem dwudniowego finału w 1987 roku w Ansterdamie, o tytule mistrzowskim decydował jeden turniej finałowy, do 1960 roku rozgrywany niezmiennie na stadionie Wembley. W 1961 roku po raz pierwszy finał IMŚ rozegrano poza Wielką Brytanią, w szwedzkim Malmoe. Od tamtego czasu trwa rotacja, początkowo pomiędzy Szwecją i Anglią, a od 1970 roku także Polską - pierwszy finał IMŚ na torze polskim rozegrano we Wrocławiu w roku 1970. W dwa lata później finał IMŚ zawitał do USA, a w późniejszych latach organizatorami byli także Niemcy, Holendrzy Duńczycy.

Od 1995 roku o tytuł mistrzowski zaczęto rywalizować w ramach cyklu turniejów pod nazwą Grand Prix.

W pierwszym oficjalnym finale IMŚ na Wembley w dniu 10 września 1936 roku wystąpili:
Lionel Van Prag Australia 14 pkt  + 12 bon = 26
Eric Langton Anglia 13 pkt  + 13 bon = 26
Bluey Wilkinson Australia 15 pkt  + 10 bon = 25
Cordy Mine USA 11 pkt  + 9   bon = 20
Frank Charles Anglia 8   pkt  + 12 bon = 20
Dicky Case Australia 8   pkt  + 9   bon = 17
Jack Ormson Anglia 8   pkt  + 9   bon = 17
Vic Huxley Australia 7   pkt  +10  bon = 17
George Newton Anglia 4   pkt  + 12 bon = 16
Jack Milne USA 6   pkt  + 9   bon = 15
Morian Hansen Dania 5   pkt  + 10 bon = 15
Bob Harrison Anglia 5   pkt  + 10 bon = 15
Wal Philips Anglia 5   pkt  + 7   bon = 12
Ginger Lees Anglia 4   pkt  + 7   bon = 11
Arthur Atkinson Anglia 3   pkt  + 6   bon = 9
Bill Picher Anglia 2   pkt  + 6   bon = 8
(R1) Norman Parker Anglia 1   pkt  + 6   bon = 7
(R2) Jack Parker Anglia ns        + 12  bon = 12

Źródło: Wiesław Dobruszek; "Żużlowe ABC" t. I; Leszno 2004

Ciekawe zdarzenie miało miejsce w roku 1990, kiedy to na anglieskim torze w Bradford wyłoniono zwycięzców: Per Jonsson, Shown Moran, Todd Wiltshire, a czwarty był Hans Nielsen. Dwa miesiące po turnieju wybuchła afera, bowiem okazało się, że Amerykanin stosował niedozwolone środki dopingujące. Badania przeprowadzono po finale zamorskim IMŚ, który rozegrano 24 czerwca 1990. W związku z czym odebrano Moranowi srebrny medal i zdyskwalifikowano go na 12 miesięcy, z czego 6 miesięcy w zawieszeniu. Niestety FIM nie zadbała o korektę archiwów, bowiem trzeci w kolejności Wiltshire i czwarty Nielsen, automatycznie zgodnie z zasadami stosowanymi choćby w sportach olimpijskich powinni otrzymać odpowiednio drugie i trzecie miejsce. Przez niemal ćwierćwiecze pamięć ludzka wyparła nieuczciwość Morana i przez lata powielano błąd, przyznając drugi stopień podium Amerykaninowi.
W 2014 redakcja Tygodnika Żużlowego zwróciła się do światowych władz żużlowych o korektę powielanego przez lata błędu, wymazując tym samym nazwisko Shawna Morana z archiwów i klasyfikacji medalowej IMŚ.

Medaliści
Indywidualnych Mistrzostw Świata
Rok

Kraj - Miasto

1929   
Londyn
Frank Arthur
Australia
Vick Huxlay
Australia
Billy Lamont
Australia
1929   
Londyn
Roger Frogley
Anglia
Jack Parker
Anglia
Colin Watson
Anglia
1930   
Londyn
Vic Huxley
Australia
Frank Arthur
Australia
Jack Ormston
Anglia
1931   
Londyn
Ray Tauser
USA
   
1932   
Londyn
Eric Langton
Anglia
   
1933   
Londyn
Tom Farndon
Anglia
   
1934   
Londyn
Jack Parker
Anglia
   
1935   
Londyn
Frank Charles
Anglia
   
1936   
Londyn
Lionel Van Praag
Australia
Eric Langton
Anglia
Blue Wilkinson
Australia
1937   
Londyn
Jack Milne
USA
Wilbur Lamoreaux
USA
Cordy Milne
USA
1938   
Londyn
Blue Wilkinson
Australia
Jack Milne
USA
Wilbur Lamoreaux
USA
1939   
Londyn
Cordy Milne
USA
Eric Langton
Anglia
Wilbur Lamoreaux
USA
1946   
Londyn
Tommy Price
Anglia
   
1947   
Londyn
Jack Parker
Anglia
   
1948   
Londyn
Vic Duggan
Australia
   
1949   
Londyn
Tommy Price
Anglia
Jack Parker
Anglia
Louis Lawson
Anglia
1950   
Londyn
Freddie Williams
Walia
Wally Green
Anglia
Graham Warren
Australia
1951   
Londyn
Jack Young
Australia
Split Waterman
Anglia
Jack Biggs
Australia
1952   
Londyn
Jack Young
Australia
Freddie Williams
Walia
Bob Oakley
Anglia
1953   
Londyn
Freddie Williams
Walia
Split Waterman
Anglia
Geoff Mardon
Nowa Zelandia
1954   
Londyn
Ronnie Moore
Nowa Zelandia
Brian Crutcher
Anglia
Olle Nygren
Szwecja
1955   
Londyn
Peter Craven
Anglia
Ronnie Moore
Nowa Zelandia
Barry Briggs
Nowa Zelandia
1956   
Londyn
Ove Fundin
Szwecja
Ronnie Moore
Nowa Zelandia
Arthur Forrest
Anglia
1957   
Londyn
Barry Briggs
Nowa Zelandia
Ove Fundin
Szwecja
Peter Craven
Anglia
1958   
Londyn
Barry Briggs
Nowa Zelandia
Ove Fundin
Szwecja
Aub Lawson
Australia
1959   
Londyn
Ronnie Moore
Nowa Zelandia
Ove Fundin
Szwecja
Barry Briggs
Nowa Zelandia
1960   
Londyn
Ove Fundin
Szwecja
Ronnie Moore
Nowa Zelandia
Peter Craven
Anglia
1961   
Malmo
Ove Fundin
Szwecja
Bjorn Knutsson
Szwecja
Gote Nordin
Szwecja
1962   
Londyn
Peter Craven
Anglia
Barry Briggs
Nowa Zelandia
Ove Fundin
Szwecja
1963   
Londyn
Ove Fundin
Szwecja
Bjorn Knutsson
Szwecja
Barry Briggs
Nowa Zelandia
1964   
Goteborg
Barry Briggs
Nowa Zelandia
Igor Plechanow
Zsrr
Ove Fundin
Szwecja
1965   
Londyn
Bjorn Knutsson
Szwecja
Igor Plechanow
Zsrr
Ove Fundin
Szwecja
1966   
Goteborg
Barry Briggs
Nowa Zelandia
Sverre Harrfeld
Norwegia
Antoni Woryna
Polska
1967   
Londyn
Ove Fundin
Szwecja
Bengt Jansson
Szwecja
Ivan Mauger
Nowa Zelandia
1968   
Goteborg
Ivan Mauger
Nowa Zelandia
Barry Briggs
Nowa Zelandia
Edward Jancarz
Polska
1969   
Londyn
Ivan Mauger
Nowa Zelandia
Barry Briggs
Nowa Zelandia
Soren Sjosten
Szwecja
1970    
Wrocław
Ivan Mauger
Nowa Zelandia
Paweł Waloszek
Polska
Antoni Woryna
Polska
1971   
Goteborg
Ole Olsen
Dania
Ivan Mauger
Nowa Zelandia
Bangt Jansson
Szwecja
1972   
Londyn
Ivan Mauger
Nowa Zelandia
Bernt Persson
Szwecja
Ole Olsen
Dania
1973    
Chorzów
Jerzy Szczakiel
Polska
Ivan Mauger
Nowa Zelandia
Zenon Plech
Polska
1974   
Goteborg
Anders Michanek
Szwecja
Ivan Mauger
Nowa Zelandia
Soren Sjosten
Szwecja
1975   
Londyn
Ole Olsen
Dania
Anders Michanek
Szwecja
John Louis
Anglia
1976    
Chorzów
Peter Collins
Anglia
Malcolm Simmons
Anglia
Phil Crump
Australia
1977   
Goteborg
Ivan Mauger
Nowa Zelandia
Peter Collins
Anglia
Ole Olsen
Dania
1978   
Londyn
Ole Olsen
Dania
Gordon Kennett
Anglia
Scott Autrey
USA
1979    
Chorzów
Ivan Mauger
Nowa Zelandia
Zenon Plech
Polska
Michael Lee
Anglia
1980   
Goteborg
Michael Lee
Anglia
Dave Jessup
Anglia
Billy Sanders
Australia
1981   
Londyn
Bruce Penhall
USA
Ole Olsen
Dania
Tommy Kundsen
Dania
1982    
Los Angeles
Bruce Penhall
USA
Les Collins
Anglia
Denis Sigalos
USA
1983   
Norden
Egon Muller
Niemcy
Billy Sanders
Australia
Michael Lee
Anglia
1984   
Goteborg
Eric Gundersen
Dania
Hans Nielsen
Dania
Lance King
USA
1985   
Bradford
Eric Gundersen
Dania
Hans Nielsen
Dania
Sam Ermolenko
USA
1986    
Chorzów
Hans Nielsen
Dania
Jan Osvald Pedersen
Dania
Kelvin Tatum
Anglia
1987   
Amsterdam
Hans Nielsen
Dania
Eric Gundersen
Dania
Sam Ermolenko
USA
1988   
Vojens
Eric Gundersen
Dania
Hans Nielsen
Dania
Jan Osvald Pedersen
Dania
1989   
Monachium
Hans Nielsen
Dania
Simon Wigg
Anglia
Jeremmy Doncaster
Anglia
1990   
Bradford
Per Jonsson
Szwecja
Todd Wiltshirre
Australia
zajął 3 miejsce,
ale po dyskwalifikacji Morana
powinien zająć 2 lokatę

Shown Moran
USA
zajął 2 miejsce ale został
zdyskwalifikowany
za doping

Hans Nielsen
Dania
zajął 4 miejsce,
ale po dyskwalifikacji Morana
powinien zająć 3 lokatę
1991   
Goteborg
Jan Osvald Pedersen
Dania
Tony Rickardsson
Szwecja
Hans Nielsen
Dania
1992    
Wrocław
Gary Havelock
Anglia
  
Per Jonsson
Szwecja
Gert Handberg
Dania
1993   
Pocking
Sam Ermolenko
USA
Hans Nielsen
Dania
Chris Louis
Anglia
1994   
Vojens
Tony Rickardsson
Szwecja
Hans Nielsen
Dania
Creig Boyce
Australia

Podziękowania za pomoc w opracowaniu tabeli
dla Marka Maliszewskiego

strona główna

toruńskie turnieje turnieje światowe turnieje krajowe
zawodnicy trenerzy mechanicy działacze
klub statystyki sprzęt