mistrzostwa polski par klubowych (MPPK)
Rozgrywki o Mistrzostwo Polski Par Klubowych
(MPPK) wprowadzone zostały do kalendarza PZM w 1973
roku. Początkowo nosiły nazwę Mistrzostw Polski na żużlu Par Klubowych i były
przeprowadzane oddzielnie dla zespołów I i II ligi, jako dwa biegi rozgrywane
bezpośrednio po każdym meczu ligowym. Startowali w nich dwaj z trzech zawodników
wytypowanych przez każdy klub przed sezonem. Każda para spotykała się ze sobą w
sezonie czterokrotnie, po dwa razy na każdym torze. O końcowej klasyfikacji
mistrzostw w 1973 roku decydowała suma punktów biegowych zdobytych w każdym z
wyścigów zaliczanych do tych rozgrywek.
W 1974 roku dwa wyścigi rozgrywane po każdym
meczu ligowym stanowiły eliminacje do finałów MPPK I i II ligi. Tym razem
zawodników startujących w tych wyścigach typowali tuż po meczy kierownicy
drużyn, a po zakończonym sezonie siedem najlepszych ekip (decydowała suma pkt
biegowych) startowało w zawodach finałowych obu lig ( w praktyce eliminowano
więc po jednej ekipie z każdej ligi, bowiem w każdej klasie rozgrywkowej
startowało po osiem zespołów).
W 1974 roku eliminacje w I lidze przegrali zielonogórzanie (70 pkt.), natomiast
na drugim froncie odpadki łodzianie (55 pkt.) Pierwszoligowy finał rozegrano na
torze w Bydgoszczy natomiast druga liga rywalizowała w Ostrowie.
Zasady MPPK przyjęte w roku 1974 obowiązywały również w kolejnym. Jednak system eliminacji nie sprawdził się, bowiem zawody często nie kończyły się np. z powodu złych warunków atmosferycznych i biegu eliminacyjne MPPK nie dochodziły do skutku. Powodowało to liczne dziwne weryfikacje tych rozgrywek. Wprowadzono więc w roku 1976 wraz z licznymi zmianami w polskim sporcie żużlowym, modyfikację MPPK. Zaniechano rozgrywania oddzielnych finałów dla I i II ligi. Wprowadzono turnieje eliminacyjne, które przybierały różną formę. W niektórych latach rozgrywano wstępne eliminacje dla zespołów II ligi, później półfinały i finały innym razem odbywały się eliminacje jednostopniowe (półfinały). W niektórych latach organizatorzy finałów musieli startować w eliminacjach tak jak inne zespoły, w innych mieli zapewnione od razu miejsce w turnieju finałowym.
W latach 1979-1980 i 1990-1991 w finałach MPPK rywalizowało po sześć par (rozgrywano wówczas po piętnaście wyścigów), w latach 1975-1978, 1981-1985 i od 1992 roku w finałach występowało po siedem ekip startujących wg tabeli dwudziestojednobiegowej. W latach 1986-1989 rozgrywano finały z udziałem dziewięciu zespołów, a w każdym biegu rywalizowało po dwóch zawodników z trzech ekip. jednak mnożące się wypadki na torze i skomplikowany mało czytelny dla kibiców system rozgrywek sprawiły, że odstąpiono od tej formuły na rzecz dwudziestojednobiegowej tabeli z udziałem siedmiu zespołów.
Od 1983 każdy z rywalizujących zespołów może mieć w składzie trzeciego zawodnika (rezerwowy), który może zastąpić w dowolnym momencie zawodnika z podstawowej pary.
W pierwszym oficjalnym finale MPPK zwyciężyła bydgoska Polonia - 26 pkt. (Henryk Gluecklich - 13, Stanisław Kasa - 13) , która na własnym torze wyprzediła jednym punktem zwycięzcę fazy eliminacyjnej Stal Gorzów - 25 pkt. (Zeneon Plech - 11, Edward Jancarz - 14) i rybnicki ROW - 17 pkt. (Jan Koczy - 4, Piotr Pyszny - 13), który wygrywając bezpośrednią konfrontację ze Śląskiem Świętochłowice - 17 pkt. (Paweł Waloszek - 8, Jacek Goerlitz - 9) zajął trzecie miejsce.
Na skutek słabnącego zainteresowania klubów, wszelką formą rywalizacji poza rozgrywkami ligowymi, w roku 2014 Główna Komisja Sportu Żużlowego postanowiła zmienić zasady rozgrywania zawodów MPPK. Zrezygnowano z eliminacji na rzecz nominacji drużyn do turnieju finałowego. Zatem w 2014 roku wystartować miały cztery najlepsze drużyny Ekstraligi z sezonu poprzedniego, dwie najlepsze ekipy I ligi (PLŻ) oraz jeden zespół z II ligi (2 PLŻ). Oznaczało to, że w finale MPPK zmierzyły się zespoły z Zielonej Góry, Torunia, Tarnowa, Częstochowy, Gdańska, Grudziądza i Rybnika. Natomiast pozostałe klubu nie miały nawet możliwości rywalizacji o miejsce w tym turnieju. Przedstawiciele GKSŻ tłumaczyli swoją decyzję tym że chcieli wymusić na klubach zainteresowanie rozgrywkami o tytuł najlepszej pary w kraju.
W roku 2016 zmieniono system kwalifikacji do MPPK i zgodnie z regulaminem,
w finale miały brać udział pary klubów, które w poprzednim sezonie zajęły:
pierwsze cztery miejsca w rozgrywkach DMP, dwa pierwsze miejsca w rozgrywkach DM
I Ligi, pierwsza drużyna w rozgrywkach DM II Ligi.
Wszystko co zapisano w regulaminie w art. 825 było czytelne, ale tylko w teorii.
Gdyby precyzyjnie stosować się do regulaminu, to w finale AD 2016 miały wystąpić cztery czołowe zespoły
ubiegłorocznej Ekstraligi (Fogo Unia Leszno, Betard Sparta Wrocław, Unia
Tarnów i Get Well Toruń), dwa najlepsze drużyny Nice PLŻ (ŻKS Ostrovia i
Lokomotiv Daugavpils) oraz mistrz II ligi (Renault Zdunek Wybrzeże Gdańsk).
Niestety po sezonie 2015 z powodów finansowych
Główna Komisja Sportu Żużlowego nie przyznała licencji na starty w jakichkolwiek
rozgrywkach klubowi z Ostrowa, z kolei zespół Daugavpils z uwagi na fakt, że
MPPK miały charakter oficjalnych mistrzostw Polski nie mogli wziąć udziały w
finałowej rywalizacji. O ile sytuacja z ostrowianami była klarowna, to z
łotyszami było to o tyle dziwne, że młodzi zawodnicy "Lokomotywy" zostali
dopuszczeni do rywalizacji w MDMP. W tej sytuacji w sezonie 2016 o prymat
najlepszej pary w Polsce walczyć miały zespoły z Leszna, Rybnika, Wrocławia,
Tarnowa, Rawicza, Gdańska, Torunia.
Niestety z uwagi na niesprzyjającą aurę finał najpierw przeniesiono z Rawicza do
Wrocławia, by ostatecznie decyzją GKSŻ wyrażoną komunikatem 105/2016 przenieść
finał na kwiecień 2017 roku, a kluby
zostały zobowiązane do wystawienia zawodników, którzy znajdowali się w składzie
drużyny w
2016 roku. (tj. nie będą mogli wystawić do składu na zawody zawodników
zakontraktowanych po sezonie 2016). To swoistego rodzaju kuriozum pokazywało w
jak wielkiej defensywie były, każde inne rozgrywki poza DMP.
Rok 2019 przyniósł kolejne zmiany w MPPK, powołano bowiem do życia MPPK I Ligi i odstąpiono od nominacji zespołów z niższych lig do rywalizacji w finale. W zawodach brało udział sześć drużyn z pierwszej ligi oraz organizator, który otrzymywał dziką kartę. Zwycięzca MPPK1L awansował do finału MPPK, gdzie toczył bój z ekipami Ekstraligi. Otwierało to przed drużynami z pierwszej ligi szansę na pokazanie się, bowiem o awansie do finału MMPK decydować miał dyspozycja dnia, a nie wyniki poprzedniego sezonu. W GKSŻ wierzono, że kluby podejdą do tematu poważnie, a dodatkową zachętą miały być nagrody finansowe. Co prawda na początku były to nagrody pokrywające koszty uczestnictwa w rywalizacji, ale był to dobry zwiastun, że w przyszłości GKSŻ postara się o bardziej atrakcyjną formę wsparcia rywalizujących ekip.
W
roku 2020 rywalizacja sportowa stanęła pod
znakiem zapytania. Powodem była pandemia wirusa Covid-19 powszechnie nazwanego koronawirusem,
który na całym świecie zbierał śmiertelne żniwa. O tym jak poważna była sytuacja
niech świadczy orędzie Premiera Mateusza Morawieckiego i wprowadzenie stanu
zagrożenia epidemicznego, który zaczął obowiązywać w nocy 14 na 15 marca i miał
obowiązywać przez 10 dni, ale tak naprawdę obowiązywał do odwołania.
Konsekwencją powyższej decyzji był komunikat, Głównej Komisji Sportu Żużlowego w
którym poinformowano o zakazie organizacji zawodów treningowych (sparingów) oraz
przeprowadzania zorganizowanych treningów na torach żużlowych początkowo do dnia
1 kwietnia 2020 r., a finalnie do odwołania. W tej sytuacji cały żużel zatrzymał
się na 13 długich tygodni. W międzyczasie doszło do wielu nowych ustaleń
regulaminowych. Ostatecznie rywalizacja żużlowa ruszyła, ale ligi wystartowały w
różnych terminach.
Zmiany nie ominęły też rywalizacji parowej. Zrezygnowano bowiem z rywalizacji w
1 lidze, a nominację do rywalizacji z ekstraligowacami otrzymał organizator
zawodów, zespół z Gdańska. Dodatkowo postanowiono, że drużyny składać tak jak w
minionych latach się będą z trzech zawodników, ale nowością były zapisy odnośnie pozycji rezerwowego.
Musiał to być bowiem zawodnik do 21 roku życia.
Decyzja ta miała wspomóc juniorów, którzy mieli mieć jak najwięcej okazji do
jazdy nie tylko w zawodach młodzieżowych. Kolejną zmianą było wprowadzenie
przepisu o możliwości zastąpienia rezerwowym
zawodnika, który dotknął taśmy. Było to ciekawe rozwiązanie, które
sprawdziło się w innych odmianach żużlowej rywalizacji. Poza tym pandemia koronawirusa i związane z tym obostrzenia sanitarne sprawiły, że w
finale ograniczona do czterech została liczba mechaników, przypadających na jedną
drużynę. Gdyby nie wprowadzono
takiego zapisu, to w parkingu byłoby łącznie 21 żużlowców, 42 mechaników i 7
menedżerów. Wtedy ze względu na wprowadzone limity zabrakłoby miejsca dla innych
osób, których obecność była konieczna do rozegrania zawodów.
Przed sezonem 2022 GKSŻ musiała coś zmienić w
rywalizacji par, bowiem w ostatnich latach kluby traktowały je wyjątkowo po
macoszemu. Tym samym postanowiono przywrócić należną rangę tej rywalizacji i
żużlowe władze zaproponowały zupełnie nową formułę całego turnieju.
Rozegranie turnieju zaplanowano na początku kwietnia, czyli u progu rozgrywek, a
w regulaminie opracowano nowy klucz kwalifikacji, według którego w finale
pojechać miały na podstawie wyników z poprzedniego sezonu:
- cztery najlepsze drużyny Ekstraligi
- beniaminek Ekstraligi
- gospodarz turnieju
- mistrz MPPK
Ponadto drużyny musiały składać się z zawodników z trzema najwyższymi średnimi z
ubiegłego sezonu (wraz z rezerwowymi), a w składzie mógł pojawić się również
jeden obcokrajowiec.
Po takich zmianach można powiedzieć, że MPPK nigdy nie miały takiej rangi i
obsady, bo ostatecznie gdy zapadła decyzja, że zawodnicy będą ścigać się na
torze w Poznaniu w turnieju wystartowały ekipy w składach:
Sparta Wrocław: Maciej Janowski, Tai Wffinden, Gleb Czugunow
Motor Lublin: Mikkel Michelsen,
Wiktor Lampart, Dominik Kubera
Stal Gorzów:
Bartosz Zmarzlik, Martin Vaculik, Szymon Woźniak
Unia Leszno: Piotr Pawlicki, Jason Doyle, Janusz Kołodziej
GKM Grudziądz: Nicki Pedersen, Przemysław Pawlicki, Krzysztof Kasprzak
Ostrovia Ostrów: Chris Holder, Tomasz Gapiński,
PSŻ Poznań: Rune Holta, Kacper Gomólski, Jonas Seifert-Salk
Sensacyjnym tryumfatorem, choć spodziewanym zostali lublinianie, który
wywalczyli pierwszy w historii klubu medal w tej formie żużlowej rywalizacji. O
drugie miejsce powalczyli bracia Pawliccy i lepszym okazał się Piotr z Leszna,
który pokonał w biegu dodatkowym Przemka z Grudziądza. Niespodziewanie poza
podium znalazła się Stal Gorzów, która będąc liderem przez całe zawody, wydawało
się że kontroluje sytuację, ale w ostatniej serii spotkań podwójnie została
pokonana lesznian i w końcowym bilansie zajęła dopiero czwarte miejsce.
Medaliści Mistrzostw Polski Par Klubowych |
||||
Rok | Miasto | |||
1973 |
W meczu ligowym rozgrywano 2 biegi MPPK |
Gorzów | Świętochłowice | Rybnik |
1974 | Bydgoszcz | Bydgoszcz | Gorzów | Rybnik |
1974 | Ostrów II Liga | Opole | Toruń | Gdańsk |
1975 | Leszno | Gorzów | Wrocław | Rybnik |
1975 | Toruń II Liga | Toruń | Zielona Góra | Gniezno |
1976 | Gdańsk | Gorzów | Wrocław | Częstochowa |
1977 | Ostrów | Gorzów | Częstochowa | Opole |
1978 | Chorzów | Gorzów | Leszno | Wrocław |
1979 | Gniezno | Zielona Góra | Bydgoszcz | Gniezno |
1980 | Zielona Góra | Leszno | Gorzów | Gniezno |
1981 | Toruń | Gorzów | Toruń | Opole |
1982 | Gorzów | Zielona Góra | Leszno | Gorzów |
1983 | Zielona Góra | Zielona Góra | Świętochłowice | Gorzów |
1984 | Toruń | Leszno | Gorzów | Gdańsk |
1985 | Rybnik | Gdańsk | Leszno | Rybnik |
1986 | Toruń | Toruń | Gdańsk | Zielona Góra |
1987 | Ostrów | Leszno | Gorzów | Gdańsk |
1988 | Rybnik | Leszno | Rybnik | Gorzów |
1989 | Leszno | Leszno | Rzeszów | Gorzów |
1990 | Rzeszów | Bydgoszcz | Rzeszów | Rybnik |
1991 | Bydgoszcz | Bydgoszcz | Leszno | Toruń |
1992 | Gorzów | Gorzów | Bydgoszcz | Toruń |
1993 | Grudziądz | Bydgoszcz | Zielona Góra | Toruń |
1994 | Leszno | Bydgoszcz | Leszno | Gorzów |
1995 | Częstochowa | Bydgoszcz | Wrocław | Toruń |
1996 | Gniezno | Bydgoszcz | Gniezno | Toruń |
1997 | Bydgoszcz | Bydgoszcz | Toruń | Gorzów |
1998 | Gorzów | Gorzów | Bydgoszcz | Gniezno |
1999 | Leszno | Bydgoszcz | Leszno | Wrocław |
2000 | Wrocław | Bydgoszcz | Gdańsk | Częstochowa |
2001 | Piła | Wrocław | Bydgoszcz | Częstochowa |
2002 | Wrocław | Bydgoszcz | Toruń | Częstochowa |
2003 | Leszno | Leszno | Zielona Góra | Toruń |
2004 | Toruń | Toruń | Tarnów | Gdańsk |
2005 | Wrocław | Rzeszów | Bydgoszcz | Ostrów |
2006 | Bydgoszcz | Częstochowa | Bydgoszcz | Rybnik |
2007 | Częstochowa | Tarnów | Wrocław | Leszno |
2008 | Toruń | Toruń | Leszno | Zielona Góra |
2009 | Leszno | Zielona Góra | Tarnów | Leszno |
2010 | Toruń | Toruń | Rzeszów | Bydgoszcz |
2011 | Zielona Góra | Wrocław | Zielona Góra | Poznań |
2012 | Leszno | Leszno | Zielona Góra | Grudziądz |
2013 | Gorzów | Tarnów | Gorzów | Wrocław |
2014 | Gorzów | Gorzów | Toruń | Tarnów |
2015 | Leszno | Leszno | Gorzów | Tarnów |
2016 | Rawicz | decyzją GKSŻ finał przeniesiono na kwiecień 2017 roku | ||
Wrocław | Leszno | Toruń | ||
2017 | Ostrów | Gorzów | Zielona Góra | Grudziądz |
2018 | Ostrów | Wrocław | Zielona Góra | Częstochowa |
2019 | Bydgoszcz | Leszno | Gorzów | Bydgoszcz |
2020 | Gdańsk | Leszno | Zielona Góra | Wrocław |
2021 | Grudziądz | Grudziądz | Częstochowa | Zielona Góra |
2022 | Poznań | Lublin | Leszno | Grudziądz |
2023 | Rzeszów | Lublin | Leszno | Częstochowa |
Źródło: Wiesław Dobruszek; "Żużlowe ABC" t. II; Leszno 2004