puchar PZM-ot
 - rozgrywki zawieszone -

Puchar PZM był turniejem zapoczątkowanym w w 1962 roku, za sprawą uchwały podjętej na Ogólnopolskiej Naradzie Aktywu Żużlowego. Uchwała ta miała otworzyć rywalizację zespołów równolegle do rozgrywek ligowych, ale na zasadach według których zawodnicy rywalizowali w ramach Drużynowych Mistrzostw Świata. Decyzja ta wynikała z tego, że rok wcześniej polska reprezentacja zdobyła pierwszy złoty medal DMŚ.

Zawody żużlowe patronatem objął PZM, a rozgrywane były w grupach systemem czwórmeczów na torach każdego z uczestników. W najważniejszej grupie startowały zawsze cztery najlepsze zespołu I ligi. Puchar PZM zdobywał zespół, który wygrał rywalizację w najważniejszej czwórce (grupa I). Pozostałe ekipy rozstawiano w zależności od lokat zajmowanych w rozgrywkach ligowych i pięcioosobowe teamy ścigały się w czwórmeczach na torze każdej drużyny z danej grupy.
W pierwszej edycji pucharu rywalizowały tylko cztery ekipy: Stali Rzeszów, Górnika Rybnik, Polonii Bydgoszcz i Unii Leszno, czyli najlepsze zespoły ligi w poprzednim roku - 1961. Rok później formuła rozgrywek została rozbudowana i do rywalizacji dopuszczono wszystkie zespoły, dzieląc je na wspomniane grupy. Grupę pierwszą, w której rywalizowano o Puchar tworzyły cztery najlepsze ekipy I ligi z poprzedniego roku. W grupie drugiej, zespoły rywalizowały jedynie o prestiż i startowały w niej zespoły, które zajęły miejsca od 5 do 8. Pozostałe grupy tworzyły drużyny drugoligowe, które walczyły "o nic", a zawody te traktowały typowo szkoleniowo.
Największą słabością tych rozgrywek był jednak ciągle zmieniający się system rywalizacji i prawdopodobnie to było główną przyczyną zaniechania tych rozgrywek w latach następnych. Dla przykładu w roku 1964 i 1969 do walki o puchar przystąpiły zespoły I ligi i cztery drużyn drugoligowe. W roku 1965 w rywalizacji udział brały tylko zespoły pierwszoligowe, z kolei w roku 1974 o puchar walczyły tylko zespoły drugoligowe.
Do 1971 roku o kolejności w grupach decydowała suma wywalczonych przez zespół punktów biegowych we wszystkich turniejach. Od 1972 roku o kolejności w grupie decydowały punkty meczowe (I miejsce - 3 pkt.; II miejsce - 2 pkt.; 3 miejsce - 1 pkt; 4 miejsce - 0 pkt.).
Zwycięzca grupy otrzymywał puchar przechodni ZG PZM, na którym wypisywano nazwy kolejnych tryumfatorów. Największe sukcesy w rywalizacji o Puchar PZM osiągnęła drużyna rybnicka, wygrywając zawody, jedenaście razy.

Po roku 1974 zaniechano rozgrywania Pucharu PZM, jednak rozgrywki te znalazły kontynuację w latach 1976-1977 jako Młodzieżowy Puchar PZM, zmieniony w sezonie kolejnym na Młodzieżowe Drużynowe Mistrzostwa Polski.
Próbą kolejnej kontynuacji rozgrywek o Puchar PZM był zainicjowany w 1978 roku Drużynowy Puchar Polski, rozgrywany w tej samej formule co Młodzieżowe Drużynowe Mistrzostwa Polski, czyli najpierw odbyły się eliminacje w czterech grupach, których zwycięzcy awansowali do czterech turniejów finałowych, odbywających się na torze każdego z rywali Udało się jednak rozegrać jedynie trzy edycje zawodów
Na fali oszczędności w kolejnych latach Drużynowego Pucharu Polski już nie rozgrywano, wrócił do kalendarza rozgrywek dopiero w 1992 roku, jak się miało okazać ponownie tylko na kilka sezonów.

Wyniki poszczególnych grup Pucharu PZM
Rok 1962          
  Grupa I Górnik Rybnik 124 Polonia Bydgoszcz 112 Unia Leszno 84 Stal Rzeszów 64
Rok 1963          
  Grupa I Górnik Rybnik 150 Stal Rzeszów 84 Unia Leszno 76 Polonia Bydgoszcz 72
  Grupa II Śląsk Świętochłowice 113 Sparta Wrocław 96 Stal Gorzów 89 Wybrzeże Gdańsk 83
  Grupa III Unia Tarnów 50 Stal Toruń 48 Zgrzeblarki Zielona Góra 44 Włókniarz Częstochowa
wycofał się
  Grupa IV Polonia Piła  62 Start Gniezno 53 Tramwajarz Łódź 27

Wanda Nowa Huta
wycofała się
Rok 1964          
  Grupa I Górnik Rybnik 164 Stal Rzeszów 109 Unia Tarnów 56 Sparta Wrocław 54
  Grupa II Wybrzeże Gdańsk 109 Polonia Bydgoszcz 106 Stal Gorzów 105 Śląsk Świętochłowice 62
  Grupa III Motor Lublin 121 Start Gniezno 111 Karpaty Krosno 85 Kolejarz Opole 75
Rok 1965          
  Grupa I ROW Rybnik 153 Stal Gorzów 96 Stal Rzeszów 69 Polonia Bydgoszcz 60
  Grupa II Wybrzeże Gdańsk 135 Śląsk Świętochłowice 123 Sparta Wrocław 78 Zgrzeblarki Zielona Góra 45
Rok 1966          
  Grupa I ROW Rybnik 147,5 Stal Gorzów 102 Wybrzeże Gdańsk 80 Stal Rzeszów 50,5
  Grupa II Sparta Wrocław ??? Zgrzeblarki Zielona Góra 86 Polonia Bydgoszcz 81 Śląsk Świętochłowice 78
  Grupa III Stal Toruń 117,5 Włókniarz Częstochowa 102,5 Kolejarz Opole 90 Unia Tarnów 71
  Grupa IV Unia Leszno 142 Polonia Piła 97 Motor Lublin 96 Karpaty Krosno 32
Rok 1967          
  Grupa I ROW Rybnik 148 Stal Gorzów 86 Wybrzeże Gdańsk 75 Stal Rzeszów 74
  Grupa II Sparta Wrocław 124,5 Włókniarz Częstochowa 102,5 Unia Tarnów 93 Polonia Bydgoszcz 63
  Grupa III Unia Leszno 120 Śląsk Świętochłowice 113 Kolejarz Opole 103 Zgrzeblarki Zielona Góra 44
  Grupa IV Stal Toruń 140,5 Polonia Piła 92,5 Start Gniezno 90 Motor Lublin 61
Rok 1968          
  Grupa I ROW Rybnik 135 Stal Gorzów 97 Sparta Wrocław 93 Wybrzeże Gdańsk 59
  Grupa II Polonia Bydgoszcz 115 Stal Rzeszów 96 Unia Tarnów 89 Włókniarz Częstochowa 80
  Grupa III Unia Leszno 147 Kolejarz Opole 119 Śląsk Świętochłowice 83 Zgrzeblarki Zielona Góra 24
  Grupa IV Start Gniezno 140 Stal Toruń 101 Gwardia Łódź 81 Motor Lublin 62
Rok 1969          
  Grupa I ROW Rybnik 141 Stal Gorzów 135 Sparta Wrocław 84 Stal Rzeszów 23
  Grupa II Śląsk Świętochłowice 150 Wybrzeże Gdańsk 101 Polonia Bydgoszcz 71 Włókniarz Częstochowa 59
  Grupa III Kolejarz Opole 137,5 Unia Tarnów 106 Unia Leszno 87 Motor Lublin 44,5
Rok 1970          
  Grupa I Stal Gorzów 99 ROW Rybnik 97 Polonia Bydgoszcz 73 Śląsk Świętochłowice 67
  Grupa II Kolejarz Opole 111 Wybrzeże Gdańsk 102 Sparta Wrocław 93 Unia Leszno 90
  Grupa III Stal Rzeszów 102 Unia Tarnów 102 Włókniarz Częstochowa 92 Zgrzeblarki Zielona Góra 87
  Grupa IV Motor Lublin 141 Start Gniezno 100 Gwardia Łódź 77 Stal Toruń 63
Rok 1971          
  Grupa I ROW Rybnik 134 Śląsk Świętochłowice 109 Kolejarz Opole 73 Polonia Bydgoszcz 68
  Grupa II Stal Gorzów 133 Sparta Wrocław 111 Wybrzeże Gdańsk 91 Unia Tarnów 57
  Grupa III Zgrzeblarki Zielona Góra 134 Stal Rzeszów 92 Unia Leszno 85 Motor Lublin 96
  Grupa IV Włókniarz Częstochowa 135 Stal Toruń 121 Gwardia Łódź 71 Start Gniezno 53
Rok 1972          
  Grupa I ROW Rybnik 11 + 115 Stal Gorzów 11 + 113 Polonia Bydgoszcz 11 + 97 Śląsk Świętochłowice 7 + 52
  Grupa II Zgrzeblarki Zielona Góra 13 +128 Włókniarz Częstochowa 10 + 98 Kolejarz Opole 9 + 78 Sparta Wrocław 8 + 77
  Grupa III Unia Leszno 13 + 116 Stal Toruń 13 + 111 Wybrzeże Gdańsk  9 + 85 Unia Tarnów 5 + 67
  Grupa IV Motor Lublin 12 + 120 Start Gniezno 12 + 97 Gwardia Łódź 8 + 90 Stal Rzeszów 8 +73
Rok 1973          
  Grupa I ROW Rybnik 12 + 133 Śląsk Świętochłowice 12 + 95 Polonia Bydgoszcz 9 + 91 Włókniarz Częstochowa 7 + 65
  Grupa II Stal Gorzów 16 + 152 Unia Leszno 10 + 110 Falubaz Zielona Góra 8 + 61 Kolejarz Opole 6 +58
  Grupa III Stal Toruń 11,5 + 116 Sparta Wrocław 11,5 + 113 Wybrzeże Gdańsk 10 + 94 Unia Tarnów 7 + 59
  Grupa IV Stal Rzeszów 14,5 + 144 Gwardia Łódź 11+ 96 Motor Lublin 9,5 + 96 Start Gniezno 5 + 45
Rok 1974          
  Grupa I Wybrzeże Gdańsk 12 + 130 Kolejarz Opole 11 + 107 Stal Toruń 11 + 99 Unia Tarnów 6 + 46
  Grupa II Stal Rzeszów 14 + 133 Motor Lublin 11 + 111 Start Gniezno 8 + 75 Gwardia Łódź 7 + 63

Źródło: Speedway Mała Encyklopedia"; H. Grzonka

strona główna

toruńskie turnieje turnieje światowe turnieje krajowe
zawodnicy trenerzy mechanicy działacze
klub statystyki sprzęt